Polska proponuje Agencję Sprawiedliwej Transformacji w ramach FST

W ramach nowej polityki Unia Europejska stworzyła Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, który ma wesprzeć regiony opierające się na paliwach kopalnych w transformacji energetycznej. Środki z FST mają zapobiegać uszczerbkom w tkance społecznej tych miejsc i lokalnej ekonomii. Regiony węglowe zostały zobowiązane do przygotowania terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji, w których ma być zawarta wizja przyszłości tych terenów bez wydobycia węgla, torfu czy gazu. Jest to zadanie, które współdzielą wszystkie regiony węglowe w Europie. W Polsce jest ono jednak bardziej złożone ze względu na to, że rola węgla w polskiej gospodarce jest większa niż w innych krajach – a przez to jest więcej pracowników w tym sektorze, którzy mogą zostać dotknięci w negatywny sposób przez transformację. Połowa górników pracujących w UE pracuje w Polsce – dlatego Polska musi być dobrze przygotowana, aby przeprowadzić sprawiedliwe zmiany w energetyce. Przygotowaniem planu na sprawiedliwą transformację dla Polski zajmował się Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych na zlecenie Ministerstwa Funduszy. Plan był negocjowany z Komisją Europejską jako nadrzędny dokument, który ma pod sobą terytorialne plany sprawiedliwej transformacji. Efektem prac nad tym planem jest koncepcja Agencji Sprawiedliwej Transformacji – osobnego ciała, które miałoby łączyć wielu interesariuszy o różnych ekspertyzach i doświadczeniach. Mieliby oni pomóc w przeprowadzeniu zmiany w sprawny i sprawiedliwy sposób. Im szybciej strategiczne działania zostaną podjęte i dopełnione, tym mniej zaistnieje szkód ekonomicznych i społecznych.

– Agencja Sprawiedliwej Transformacji będzie właścicielem procesu przejścia, procesu zmiany – powiedziała serwisowi eNewsroom Monika Sadkowska z WWF Polska, koordynatorka Sekretariatu Forum Burmistrzów na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji. – W tak ważnej kwestii, jak zmiana technologiczna, gospodarcza oraz społeczna – trzeba zadbać o to, aby ten proces miał swojego strażnika. Agencja będzie ciałem, które połączy regionalne fora samorządowców, przedsiębiorców, organizacji społecznych oraz związków zawodowych. Wszystkie ugrupowania wnoszą cenne doświadczenia i wiedzę o swoim regionie – co pozwoli stworzyć dedykowane podejście do transformacji dla każdego regionu. Ekspertyza oraz wiedza, która jest w danych regionach, powinna być przekazywana do centralnej części Agencji Sprawiedliwej Transformacji przez osoby, które są ekspertami w swojej dziedzinie i w swoim regionie. Agencja będzie musiała brać pod uwagę także trendy globalne – wpływające na sytuację Polski, takie jak starzenie się społeczeństwa w Europie, automatyzacja, innowacje czy globalizacja. Ważne będzie to, aby regiony nie stosowały rozwiązań krótkotrwałych lub tymczasowych – ponieważ taki region, który zdecyduje się na inwestycję w schyłkowy sektor gospodarki, będzie miał te same problemy w niedługim czasie – wyjaśnia Sadkowska.